بررسی روند توسعه کشورهای صنعتی نشان می‌دهد که «شرکت‌های کوچک و متوسط» نقش اصلی پیشرفت اقتصاد را بازی می‌کنند. رشد و توسعه این شرکت‌ها می‌تواند نقش موثری در روند اقتصاد کشور بازی کند...
بررسی روند توسعه کشورهای صنعتی نشان می‌دهد که شرکت‌های کوچک و متوسط نقش اصلی پیشرفت اقتصاد را بازی می‌کنند. رشد و توسعه این شرکت‌ها می‌تواند تاثیرات زیادی در اقتصاد کشور بازی کند. به‌دلیل اهمیت توسعه این شرکت‌ها، برخی از دولت‌ها مانند کره‌جنوبی و آلمان سعی می‌کنند به حمایت از آنها بپردازند. برای مثال در آلمان برنامه نوآوری برای شرکت‌های کوچک و متوسط تحت عنوان زیم و در کره‌جنوبی نیز برنامه خرید تضمینی فناوری سعی در حمایت از شرکت‌های مذکور دارند. گزارش «برنامه محوری نوآوری برای شرکت‌های کوچک و متوسط در آلمان و برنامه خرید تضمینی فناوری جدید در کره‌جنوبی» ابعاد مختلف این موضوع را مورد بررسی قرار داده است. برنامه‌های حمایتی از موتور رشد اقتصاد دولت‌های آلمان و کره‌جنوبی با توجه به اهمیت شرکت‌های کوچک و متوسط در اقتصادشان، برنامه‌ها و سیاست‌هایی در راستای حمایت از این شرکت‌ها تدوین کرده‌اند. برنامه زیم در آلمان یک برنامه کلان است که از سال۲۰۰۸برای بهبود رقابت‌پذیری شرکت‌ها کوچک و متوسط و به‌ویژه تسهیل و ترویج انجام تحقیق و توسعه و کاهش ریسک اقتصادی مرتبط با فعالیت‌های تحقیق و توسعه اجرا می‌شود. این برنامه خود شامل ۳بخش است و رویکرد اصلی آن، حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط برای انجام تحقیق و توسعه است. بخشی از این برنامه، حمایت از پروه‌های تحقیق و توسعه درون یک شرکت منفرد متمرکز است و بخشی دیگر برای حمایت از پروژه‌های تحقیق و توسعه مشترک بین حداقل ۲سازمان تمرکز دارد. یک بخش دیگر از این برنامه به حمایت از پروژه‌های تحقیق و توسعه‌ای اختصاص دارد که حداقل بین ۶نهاد انجام می‌شود. این برنامه بر خلاف دیگر برنامه‌های تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط در آلمان متمرکز بر یک حوزه فناورانه یا منطقه جغرافیایی مشخص نیست و از شرکت‌هایی که به‌صورت واقعی به دنبال دستیابی به نوآوری هستند، حمایت می‌کند. برنامه زیم در تقویت نوآوری در شرکت‌های کوچک و متوسط موثر بوده است. بودجه برنامه زیم برای پروژه‌های تحقیق و توسعه، انتقال فناوری و همکاری بین شرکت‌های کوچک و متوسط و موسسه‌های تحقیقاتی ارائه می‌شود. اهمیت شرکت‌های کوچک این گزارش بیان می‌کند که شرکت‌های کوچک و متوسط بیش از ۵۰درصد از مشاغل در کل اقتصاد آلمان را ایجاد کرده‌اند. این شرکت‌ها، در سال‌های بحرانی ۲۰۰۸و ۲۰۰۹تاثیر تثبیت‌کننده‌ای بر اشتغال آلمان داشتند. بر اساس آمار ارائه‌شده در سال۲۰۰۹، شرکت‌های کوچک و متوسط در حدود ۹۹.۵درصد همه شرکت‌های فعال در آلمان را تشکیل دادند. علاوه بر این، سهم این شرکت‌ها از ارزش افزوده شرکت‌های آلمانی تقریبا ۵۵درصد است. آمارهای ارائه‌شده درباره عملکرد شرکت‌های کوچک و متوسط حاکی از نقش قابل توجه آنها در تولید ناخالص داخلی این کشور است و می‌توان گفت که شرکت‌های کوچک و متوسط، بازیگران کلیدی نظام نوآوری آلمان هستند. با توجه به اهمیت و سهم قابل توجه شرکت‌های کوچک و متوسط در اقتصاد آلمان، دولت این کشور توجه ویژه‌ای به توسعه و حمایت از این نوع شرکت‌ها دارد. در نظام ملی نوآوری آلمان اقدامات متعددی برای حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط در ۳مسیر مختلف انجام شده است. مسیرهای حمایت دولت آلمان از شرکت‌های کوچک و متوسط شامل فعالیت‌ها و برنامه‌های ترویجی توسط اتاق‌های بازرگانی، فعالیت‌های و برنامه‌های ترویجی توسط انجمن‌های صنعتی و همچنین برنامه‌های دولتی و همچنین برنامه‌های اتحادیه اروپا بوده است. در واقع دولت آلمان در سال‌های گذشته برنامه‌های متعددی را در راستای حمایت از ارتقای تحقیق و توسعه، انتقال دانش و توسعه و نوآوری در بین شرکت‌ها تدوین کرده است. این برنامه‌ها، منافع بسیاری برای شرکت‌های کوچک و متوسط به همراه داشته‌اند. در کره‌جنوبی نیز برنامه خرید تضمینی فناوری سعی در حمایت از برنامه شرکت‌های کوچک و متوسط دارد. خرید تضمینی در کره‌جنوبی این پژوهش بیان می‌کند که برنامه خرید تضمینی فناوری جدید در راستای توسعه رقابت‌پذیری و نوآوری در شرکت‌های کوچک و متوسط است. این برنامه در سال۱۹۹۶به‌عنوان بخشی از راهبرد دولت کره‌جنوبی در راستای پرورش و تقویت شرکت‌های کوچک و متوسط نوآور از طریق خرید دولتی محصولات فناورانه آنها، آغاز شده است. بر اساس این برنامه، سازمان‌های دولتی در کره‌جنوبی که هر سال بخشی از بودجه خود را صرف خرید می‌کنند، باید بخشی از نیازها و خریدهای خود را از بین محصولات توسعه‌یافته توسط شرکت‌های کوچک و متوسط کره‌جنوبی که دارای کیفیت مناسب هستند، تامین کنند. در ابتدای برنامه، خریداری محصولات تولیدی شرکت‌های کوچک و متوسط به سازمان‌های دولتی توصیه می‌شد؛ اما از سال۲۰۰۵، این سازمان‌های مکلف شدند که بخش مشخصی از خرید خود را از این محصولات انجام دهند. حمایت از همکاری بین المللی یکی از مواردی که در این پژوهش به آن اشاره شده، حمایت از همکاری شرکت‌ها در زمینه تحقیق و توسعه است. گفته می‌شود که موفقیت همکاری شرکت‌ها در زمینه تحقیق و توسعه، ریسک بالایی دارد که به‌رغم فواید و مزایای همکاری، بسیاری از شرکت‌ها حاضر به همکاری با دیگران نیستند. بنابراین دولت‌ها، مشوق‌هایی برای ترغیب شرکت‌ها به همکاری، در نظر می‌گیرند. بر این اساس در برنامه زیم علاوه بر حمایت از پروژه‌های انفرادی، از پروژه‌های انفرادی، از پروژه‌های مشارکتی و شبکه‌ای نیز حمایت می‌شود. این مشارکت می‌تواند بین چند شرکت کوچک و متوسط یا بین یک شرکت با موسسه‌های پژوهشی باشد. برای تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه‌ها از پروژه‌های تحقیق و توسعه مشترکی که حداقل یکی از مشارکت‌کنندگان آنها، دانشگاه‌ها و موسسه‌های پژوهشی هستند، حمایت بیشتری می‌شود. در این پروژه‌ها همه همکاران باید در سطح قابل قبولی در انجام فعالیت‌های نوآورانه سهم داشته باشند. همچنین می‌توان گفت که در برنامه زیم از همکاری‌های بین‌المللی برای پروژه‌های مشترک نیز حمایت می‌شود. شرکت‌های آلمانی‌ای که در پروژه‌های زیم با شریک خارجی همکاری کنند، مبالغی به‌عنوان کمک بلاعوض دریافت می‌کنند؛ البته برای این کار، دولت آلمان تفاهم‌نامه‌هایی با برخی از کشورها امضا کرده است که شرکت‌های این کشور می‌توانند در پروژه‌های برنامه زیم با شرکت‌های آلمانی همکاری کنند. علاوه بر این در بخش پروژه‌های تحقیق و توسعه شبکه‌ای، برنامه زیم از هزینه‌های شکل‌گیری و مدیریت شبکه همکاری نیز حمایت می‌کند. در مرحله اول، کمک مالی در زمینه شکل‌گیری و مدیریت شبکه‌های همکاری نیز حمایت می‌کند. در مرحله اول، کمک مالی در زمینه شکل‌گیری و مدیریت شبکه اعطا می‌شود. در مرحله دوم کمک به موضوعاتی مانند نظارت و اجرای پروژه توسعه در راستای نقشه راه فناوری و همچنین آماده‌سازی برای راه اندازی بازار و تثبیت شبکه تعلق می‌گیرد. در مرحله اول تا ۹۰درصد از هزینه‌های واجد شرایط از طریق این برنامه تامین می‌شود؛ اما در مرحله دوم سقف ۷۱درصد تعیین شده است.
